Czas na wysokości

Renowacja zegara produkcji fabryki Johanna Friedricha Weule z wieży kościoła p.w. św. Andrzeja Boboli w Gościnie koło Kołobrzegu:

Pochodzący z 1919 roku zegar na wieży kościoła p.w. św. Andrzeja Boboli w Gościnie koło Kołobrzegu po przeprowadzonej renowacji przywrócony został do pełnej sprawności i obecnie ponownie odmierza czas.

Trzytarczowy zegar wyposażony jest w mechanizm chodu oraz mechanizm bicia godzin i półgodzin. Opad obciążników w wieży zapewnia czterodniową rezerwę napędu. Wybijanie upływającego czasu odbywa się na dzwonie pochodzącym z odlewni Emila Vossa ze Szczecina.

Prace przy zegarze obejmowały standardowe czynności niezbędne do przywrócenia czasomierzowi jego funkcjonalności oraz estetyki. Regeneracji poddane zostało ułożyskowanie osi mechanizmu, czopy osi, zębniki, palety wychwytu, przekładnie wskazań oraz system przeniesienia napędu. Mechanizm zyskał nową malaturę oraz złocenia.

Niezbędne czynności podjęte przez nas w trakcie renowacji, a wynikające ze szczególnych uszkodzeń lub braków dotyczyły konieczności wykonania nowego koła zapadowego wraz z napędzającym je zębnikiem, wytoczenia nowych osi obu przekładni kątowych systemu przeniesienia napędu na tarcze, oraz odtworzenia kwadratowego zakończenia osi napędowej mechanizmu chodu (jej skrócenie w przeszłości wynikało z montażu elektrycznego naciągu automatycznego).

Odtworzony został system linowego przeniesienia napędu z przywróceniem ręcznego naciągu, a także młotek wraz z ułożyskowaniem i mocowaniem. Usunięty został nieoryginalny lakier z drewnianego pręta wahadła, a następnie przywrócono politurowaną powłokę. Konieczne było również wykonanie nowej sprężynki wahadłowej.

Także wskazówki, narażone na szczególnie wilgotny klimat wymagały wykonania nowego poszycia według oryginalnego wzoru.

Czasomierz nosi szczególne ślady czasów, w których powstał. Tuż po zakończeniu I wojny światowej sytuację gospodarczą i polityczną Niemiec trapił szereg problemów. W przeciwieństwie do znanych nam starszych zegarów produkcji fabryki Johanna Friedricha Weule, restaurowany obiekt z wieży kościoła w Gościnie nosił następujące ślady oszczędności lub braku dostępu do materiałów na rynku:

osłonki montowane na osiach wskazówek godzinowych wykonane zostały z cynkalu (wszystkie znane nam starsze czasomierze posiadają osłonki wykonane z miedzi lub mosiądzu) – zachowane cynkalowe osłonki zostały wzmocnione włóknem szklanym,
poszycia wskazówek wykonane zostały z blachy stalowej o grubości 1 mm (większość wskazówek produkcji Johanna Friedricha Weule wykonywano z blachy miedzianej) – jak zostało wspomniane powyżej, wskazówki otrzymały nowe poszycie, jedna z osi wskazówkowych ułożyskowana została w tulejach stalowych.

W pozostałym zakresie czasomierz prezentuje najwyższą jakość, znaną nam z innych restaurowanych obiektów.

Ze szczególnych rozwiązań technicznych zastosowanych w zegarze wskazać można przekładnię planetarną, przez którą przenoszona jest siła ludzkich mięśni na bęben napędowy w trakcie nakręcania mechanizmu chodu.

Prace przy tarczach i szafie zegarowej zostały zrealizowane przez zamawiającego, a więc głównego wykonawcę remontu wieży, Państwa Beatę i Marka Nowakowskich, prowadzących firmę Archinova Marek Nowakowski z Kołobrzegu, którym dziękujemy za współpracę. Dziękujemy także proboszczowy parafii rzymsko-katolickiej p.w. św. Andrzeja Boboli w Gościnie księdzu Andrzejowi Dubelowi za gościnności i otwartość.

W wieży zachowane są ślady starszego czasomierza, który funkcjonował na wieży do 1912 roku, gdy jej górna część spłonęła. Był to prawdopodobnie zegar pochodzący z jednej z berlińskich fabryk.