Oświetlenia tarcz zegarowych:
W historii tarcze zegarowe starano się oświetlać na różne sposoby. Dawniej stosowano płonące pochodnie lub łuczywka. Sposób ten z wiadomych przyczyn był niedoskonały. Wraz z wynalezieniem przez Łukasiewicza we Lwowie lampy naftowej, podjęto próby oświetlenia tarcz takimi lampami – zarówno od wewnątrz, jak i od zewnątrz. Stosowano również lampy gazowe – wynalazek powszechny na przełomie XIX i XX wieku w miastach Europy jako oświetlenie ulic. Tak od wewnątrz oświetlano niegdyś tarcze „Big Bena”. Jednakże i ten sposób miał poważne wady – mógł bowiem powodować pożary w wieżach, a ponadto, zapalanie kilkudziesięciu lub kilkuset lamp było czasochłonne, a więc i kosztowne. Wkrótce jednak nastała epoka elektryczności, która akurat w tym przypadku przyczyniła się do rozwoju tradycyjnego zegarmistrzostwa wieżowego.
Tarcze zegarowe mogą być oświetlane od wewnątrz i od zewnątrz. Istnieją także rozwiązania, gdzie oświetlane są jedynie wskazówki, dzięki czemu dobrze widoczne są w nocy na tle nieoświetlonego cyferblatu.
Rodzaje oświetlen:
- Zewnętrzne oświetlenia tarcz (kinkietowe, reflektorowe, tulejowe, LED)
- Wewnętrzne oświetlenia tarcz (całkowite i częściowe)
- Boczne oświetlenia tarcz
- Oświetlenia wskazówek (skrzyniowe, odblaskowe, LED)
Oświetlenia zewnętrzne tarcz:
Kinkietowe:
Jest to najpowszechniejszy sposób oświetlenia tarcz, szczególnie zabytkowych zegarów wieżowych. Bardzo często połączony jest z ogólną iluminacją gmachów, na których widnieją dawne tarcze. Sposób ten polega na umieszczeniu ponad lub poniżej tarczy wygiętej rurki z lampą z metalowym kloszem lub ramienia z lampą halogenową czy też halogenem LED.
Reflektorowe:
Jest to drugi najbardziej popularny w Polsce sposób oświetlenia tarcz i stosowany jest szczególnie przy zabytkach najwyższej klasy. Polega on na umieszczeniu źródła światła na obiekcie obok gmachu z zegarem tak, aby strumień światła skierowany był na tarczę. Dzięki takiemu rozwiązaniu pomijamy konieczność mocowania jakichkolwiek elementów do zabytkowych murów, dzięki czemu są one nienaruszone.
Tulejowe:
Rozwiązanie bardzo rzadko spotykane, w Polsce właściwie nie występujące. Klosz z żarówką umieszczony jest na osi minutowej, która ma formę rurki o średnicy umożliwiającej przeciągnięcie przez nią żarówki. Źródło światła znajduje się wewnątrz klosza przymocowanego do osi minutowej i jest oddalone z klosza od tarczy na tyle, aby całkowicie ją oświetlać. Choć wymiana żarówki w takim rozwiązaniu jest bardzo łatwa, to konieczność stosowania osi o takich średnicach jest ogromnym minusem. Ponadto, odstający klosz na środku tarczy nie koniecznie stanowi estetyczne wykończenie zegara.
LED:
Przy dawnych zegarach oświetlenie LED może być stosowane w formie oświetlenia kinkietowego. Oświetlenie LED tarcz stosowane jest najczęściej przy nowoczesnych zegarach elektrycznych i stanowi ich stały element.
Wewnętrzne oświetlenia tarcz:
Całkowite oświetlenia wewnętrzne:
Tego typu oświetlenia wewnętrzne tarcz stosowane są jedynie przy tarczach wykonanych z materiałów przeźroczystych, np. szkła. Rozwiązanie to polega na umieszczeniu reflektorów za tarczą wewnątrz gmachu. Kiedyś stosowano oświetlenia gazowe oraz naftowe, jednakże wiek XX to już czas elektryczności.
Częściowe oświetlenia wewnętrzne:
Polegają na oświetleniu od wewnątrz wybranych elementów tarczy. Podświetla się wycięcia w kształcie cyfr na tarczy lub też wykonane ze szkła lub innego tworzywa figury geometryczne pełniące formę podziałki. Takie rozwiązanie czasami nazywamy też skrzyniowym oświetleniem wewnętrznym, gdyż w takim rozwiązaniu elementy podziałki mogą stanowić otwierane skrzyneczki, w których znajduje się źródło światła.
Boczne oświetlenia tarcz:
Boczne oświetlenia tarcz stosowano przy nowocześniejszych konstrukcjach zegarów mechanicznych, szczególnie po II wojnie światowej. Było to też drogie. Polegało na umieszczeniu dookoła tarczy dwunastu małych reflektorów wkręcanych od wewnątrz. Wielką zaletą tego rozwiązania był sposób, w jaki rzucało ono światło na tarcze zegarowe. Wskazówki pozostawały w kontrastującym cieniu w stosunku do rozjaśnionej tarczy. Rozwiązanie takie stosowała istniejąca krótko Fabryka Zegarów Wieżowych w Srebrnej Górze i zamontowała je na katedrze w Łodzi. Jednakże zamiast dwunastu lamp, widniały tam tylko cztery. Tak znaczne ograniczenie liczby reflektorów okazało się jednak nienajlepszym rozwiązaniem.
Oświetlenia wskazówek:
Skrzyniowe:
Skrzyniowe oświetlenia wskazówek są w Polsce właściwie niespotykane. Ich konstrukcja polega na tym, że tworzy się wskazówki w formie skrzynek, wewnątrz których umieszcza się żarówkę, a zasilanie doprowadza się osiami w formie rurek. Wadą tego rozwiązania jest kłopotliwość doprowadzenia zasilania i opory wskazówek związane z nieopływowym kształtem oraz masą.
Odblaskowe:
Jest to ulepszone rozwiązanie oświetlenia skrzyniowego. Polega ono na umieszczeniu u podstawy wskazówek skrzyniowych lustra, na które pada światło ze źródła zamontowanego i odpowiednio skierowanego z centrum tarczy lub wycięcia w niej dookoła wyjścia osi. Istnieją też rozwiązania niewymagające skrzyniowej konstrukcji wskazówek. Dzięki usunięciu żarówek z wskazówek, pomija się takie problemy jak konieczność doprowadzania zasilania do nich, a także ich wymiany. Wskazówki ponadto są lżejsze.
LED:
Oświetlenie wskazówek LED montowane jest wyłącznie w elektrycznych zegarach wieżowych. Jest to rozwiązanie nowoczesne, stanowiące jakby kontynuacje idei montowania na wskazówkach małych żaróweczek czy neonów. Polega ono na montowaniu na zewnętrznej stronie wskazówek szeregu diod, najczęściej w linii prostej. Chociaż diody są wytrzymalsze i zużywają mnie prądu w stosunku do konwencjonalnych żarówek, to jednak ich wymiana w razie konieczności jest problematyczna. Kolejnym plusem takiego oświetlenia jest jego niska cena.
© 2010 - 2023 www.czasnawysokosci.pl
Wszystkie prawa zastrzeżone. Publikacja serwisu lub jego fragmentów za pomocą jakichkolwiek środków bez pisemnej zgody autorów zabroniona!