• Czas na wysokości

    Tradycja, pasja, historia...

  • Naprawa zegarów wieżowych

    Gruntowne renowacje mechanizmów

  • Renowacje tarcz zegarów wieżowych

    Renowacje tarcz zegarowych

  • Naprawa zegarów wieżowych

    Ratujmy zegary

  • Zegary wieżowe

    Czas mierzymy wysoko

  • Automatyka mechanizmów

    Automatyka tradycyjnych mechanizmów

Tradycja zegarmistrzostwa wieżowego / Renowacje zegarów wieżowych

Fabryka Hadank & Sohn z Hoyerswerdy:

Firma Hadank & Sohn mieściła się w mieście Hoyerswerda (pol. Wojrowice), obecnie w granicach kraju związkowego Saksonia. Jednakże firma wiele lat sygnowała się znakiem „Hadank & Sohn. Hoyerswerda. Schesien.”, gdyż rejon Hoyerswerdy w latach 1740-1910 był częścią Prowincji Śląskiej w Świętym Cesarstwie Rzymskim Narodu Niemieckiego, następnie Związku Niemieckim, potem Związku Północnoniemieckim, aż wreszcie Cesarstwie Niemieckim. Losy firmy są bardzo zagadkowe. Działała ona w XIX wieku, będąc bardzo popularnym producentem w połowie XIX wieku. Jej właścicielem, a być może i założycielem był Johann Gottlieb Hadank Hadank (ur. 1810r.), potem firma należała do Bernarda Hadank. Producent prezentował się na wystawie światowej w Wiedniu w 1873, a więc na tej samej, na której inny fabrykant, Carl Weiss, zdobył złoty medal za nowoczesność i innowacyjność.

Najpowszechniejsze mechanizmy Hadank & Sohn, jakiego przykład widać na zdjęciu poniżej, miały dość duże gabaryty i ciekawą konstrukcję. Tuleje bowiem były mocowane do szkieletu zegara, a nie montowane w płytach. Mechanizm bicia godzin był mocowany ponad mechanizmami chodu i bicia kwadransów. Wszystkie były ułożone poziomo. Na początku działalności, wytwarzane przed tę firmę zegary były bardzo nowoczesne. Jednakże wadą tych mechanizmów, która uwypuklała się z biegiem lat i rozwojem techniki, była stosunkowo duża niedokładność, spowodowana m. in. długimi ramionami kotwicy przy zastosowanym wychwycie Grahama. Dokładniejsze oraz mniejsze zegary Carla Weissa czy Korfhage & Söhne zdobywały przewagę nad pięknymi, jednakże mniej praktycznymi „Hadankami”. Rezerwa napędu tych mechanizmów również nie była duża i wynosiła trzy lub cztery dni. Ponadto przy mechanizmach nie montowano (przynajmniej my nie spotkaliśmy się z takim egzemplarzem) podziałek czasowych ukazujących wskazania, przez co mechanizmy były montowane blisko tarcz, w których często pojawiały się swoiste rozety, umożliwiające kontrolę pozycji wskazówek. Mimo tych niedoskonałości, które ujawniły się wraz z biegiem czasu, na produktach Hadank & Sohn wzorowali się inni wytwórcy, np. J.Scheer.

Firma Hadank & Sohn jednak wyróżniała się spośród innych producentem fantazją w tworzeniu tarcz. Oprócz metalowych, firma wytwarzała je także z kamienia lub drewna obijanego blachą. Jak już wspomnieliśmy, w tarczach czasami znajdywały się rozety, mające na celu wpuszczenie światła do pomieszczenia z zegarem, a także umożliwienie kontroli wskazań. Mają one ponadto ogromne walory artystyczne. Firma słynęła jednak przede wszystkim z wytwarzanych dzwonów, które miały ciepłą i czystą barwę. Nie zachowało się ich niestety wiele z powodu akcji przetapiania gongów z wież kościołów i innych gmachów na amunicję w czasie II wojny światowej. Jednakże nazwa „Hadank & Sohn” w XIX wieku kojarzyła się wysokiej jakości dzwonami.

W dzisiejszej Hoyerwerdzie nie ma już właściwie śladu po dawnej fabryce. W Internecie, zarówno na polskich, jak i niemieckich stronach, pojawia się bardzo niewiele treści związanej z tym producentem. Firma musiała zakończyć działalność jeszcze w XIX wieku lub na początku XX. Jej szczyt rozwoju przypada jednak na lata 50., 60. i 70. XIX wieku.

Zegary Hadank und Sohn znajdują się m.in. na kościele w Wolsztynie i ratuszu w Niemczy.

Zegar firmy Hadank und Sohn

Zegar firmy Hadank und Sohn

© 2010 - 2023 www.czasnawysokosci.pl

Wszystkie prawa zastrzeżone. Publikacja serwisu lub jego fragmentów za pomocą jakichkolwiek środków bez pisemnej zgody autorów zabroniona!