• Czas na wysokości

    Tradycja, pasja, historia...

  • Naprawa zegarów wieżowych

    Gruntowne renowacje mechanizmów

  • Renowacje tarcz zegarów wieżowych

    Renowacje tarcz zegarowych

  • Naprawa zegarów wieżowych

    Ratujmy zegary

  • Zegary wieżowe

    Czas mierzymy wysoko

  • Automatyka mechanizmów

    Automatyka tradycyjnych mechanizmów

Tradycja zegarmistrzostwa wieżowego / Renowacje zegarów wieżowych

Carillon:

Carillon to instrument muzyczny, należący do grupy idiofonów. Jego konstrukcja wygląda następująco: w wieży umieszczone są dzwony wydające dźwięki różnej wysokości. Specjalny mechanizm porusza młotkami przy dzwonach lub ich sercami w odpowiedniej kolejności i tempie tak, aby powstała pożądana melodia. Mechanizmy kurantowe, poruszające młotki, składają się z napędu obciążnikowego, zestawu przekładni (kół zębatych), regulatora wiatrakowego, systemu włączającego (współpracującego z zegarem) i wyłączającego oraz dużego bębna, na którym montowane są bolce, poruszające dźwignie połączone z młotkami lub sercami dzwonów. Ich umieszczenie na bębnie najczęściej można korygować, aby zmieniać wygrywaną melodię. W XIX i XX wieku opracowano też carillony sterowane dziurkowaną płytką (Korfhage und Sohne), a następnie elektronicznie i mikroprocesorowo. Zdarza się też, że zamiast całego mechanizmu lub niezależnie od niego, przy carillonie montowana jest odpowiednia klawiatura, przypominająca przerobioną organową klawiaturę nożną. Muzyk gra na carillonie poprzez uderzanie w „klawisze” od góry zaciśniętymi pięściami. Rzemieślników, którzy zajmują się wytapianiem dzwonów, nazywamy ludwisarzami.

Ojczyzną carillonów jest Flandria, a nazwa wywodzi się z francuskiego „gra na dzwonach”. Już w XVI wieku tworzono rozbudowane i wspaniałe carillony w Belgii, Holandii, a także we Francji. Wkrótce także zaczęły one powstawać w Niemczech, szczególnie w bogatych miastach hanzeatyckich. W XIX wieku budową tych instrumentów nie zajmowali się już wyłącznie wielcy mistrzowie ludwisarstwa, ale i producenci kompleksowych systemów wieżowych (np. Korfhage und Sohne). Wiele carillionów ucierpiało w wyniku I i II wojny światowej, kiedy to przetapiano dzwony na broń.

W Polsce carillonów, mimo rozwoju technik elektronicznych, przybywa. Ogromne tradycje związane z tym instrumentem ma kościół św. Katarzyny w Gdańsku, gdzie pierwszy carillon powstał już w XVI wieku. Obecnie mieści się tam największy carillon w Europie Środkowej, wykonany w 1989 roku, a rozbudowany w 1998r. Żaden z nich nie był jednak dziełem Polaków. Jedynym historycznym polskim producentem, który tworzył carillony, był Michał Mięsowicz. Jednakże wykonał on... tylko jeden egzemplarz, zamontowany przy kolegiacie w Szamotułach w Wielkopolsce, razem z zegarem własnej produkcji (obecnie w remoncie). Ostatnio jednak wraca moda na takie urządzenia, przez co powiększa się ich liczba. Carillony zamontowano niedawno na ratuszach w Gdańsku i Poznaniu.

Carillony pojawiają się czasami w kulturze masowej, choć są niezauważane. Często w tłumaczeniach zagranicznych filmów granie na carillonie interpretuje się zwyczajnie jako granie na dzwonach, co jest nieścisłym określeniem, bowiem można grać na dzwonach zamieszonych w kilku kościołach, a carillony montowane są jako jednolite urządzenie. W jednym odcinku dawnego włoskiego serialu Don Camillo, opartego na serii nowel pióra Giovanniego Guareschiego, proboszcz parafii podczas sporu z wójtem wygrywa melodię na carillonie, mając przy tym „ubaw po pachy”.

© 2010 - 2023 www.czasnawysokosci.pl

Wszystkie prawa zastrzeżone. Publikacja serwisu lub jego fragmentów za pomocą jakichkolwiek środków bez pisemnej zgody autorów zabroniona!