Bębny stosowane w zegarach wieżowych:
Bębny stosowane w zegarach wieżowych pełną bardzo ważną rolę. Dzięki nim następuje zmiana siły grawitacyjnej w obrotową siłę kół zębatych. Ich średnica determinuje także przełożenie między dostarczaną do mechanizmu energią, a ilością obrotów, co w konsekwencji reguluje ilość siły dostarczanej do innych partii zegara oraz rezerwy chodu. Czym bęben o większej średnicy, tym krótsza rezerwa napędu, ale i więcej energii przekazywane jest na następne koła, a więc zegar wymaga mniejszego obciążenia.
Poprzez obracanie bębnem za pomocą korby, nawija się linę na bęben, powodując podnoszenie wagi na niej zawieszonej, a w konsekwencji odnawia się źródło energii napędzającej zegar.
Rodzaje bębnów:
- drewniane (stosowane w najstarszych zegarach wieżowych)
- metalowe
Samo podłoże dla liny może być gładkie lub "rowkowane" - po to, aby lina nawijała się po równoległych ścieżkach. Wówczas do mechanizmu dostarczana jest w miarę równa siła w trakcie jego funkcjonowania, co pozytywnie wpływa na dokładność chodu. Po nawinięciu się w rowki na całej szerokości bębna w sposób równomierny. Im liny dłuższe, tym lina więcej razy nawinie się na bęben, a ten musi być szerszy.
Istotnym elementem zespołu bębna i koła zębatego, do którego jest mocowany bęben, jest urządzenie zapadkowe. Dzięki niemu możemy poruszać bębnem względem owego koła zębatego przy nakręcaniu zegara. Urządzenie zapadkowe składa się z koła zapadkowego, zapadki i sprężynki dociskowej. Zapadka upada na koło zapadkowe. Te dwa elementy zaprojektowane są w taki sposób, iż umożliwiają ruch jednego elementu względem drugiego w jedną stronę, a uniemożliwiają w drugą. Działanie urządzenia zapadkowego przy napędzie czy innych elementach charakteryzuje specyficzne stukanie (np. przy nakręcaniu czy na regulatorach wiatrakowych, gdy wytracają siłę obrotową po zakończeniu wybijania godziny).
Bębny, jak każdy element zegara, są dokładnie obliczone. Aby zegar o danych parametrach funkcjonował sprawnie, konieczne jest określone przełożenie na bębnie oraz odpowiednia siła dostarczana do mechanizmu. Aby obliczyć pożądaną długość lin, zlicza się ilość obrotów bębna w ciągu określanego czasu (np. w ciągu tygodnia). Dzięki temu wiemy, ile zwojów powinno nawijać się na bęben. Bębny zazwyczaj obracają się raz na 24 godziny. Znając obwód bębna, łatwo można obliczyć konieczną długość lin. Jednakże, jak wiadomo z innego artykułu, można zastosować wielokrążek, co wydłuża rezerwę napędu przy określonym opadzie ciężarka. W zegarach również, aby zwiększyć rezerwę napędu (np. przy tym samym opadzie ciężarka zwiększyć ją 3-, 4- czy nawet 5-ciokrotnie), wprowadzano do mechanizmu tzw. koło minutowe, zazębiające się z kołem przy bębnie. Mechanizm chodu zyskiwał wtedy dodatkowe, czwarte koło zębate w przekładni zębatej. Wówczas jednak, w związku ze zmianą przełożenia, konieczne było zastosowanie większego obciążenia, co znów negatywnie wpływało na elementy mechanizmu, szczególnie czopy osi i łożyska.
Ogólna budowa bębnów:
Przez środek bębna poprowadzona jest oś wystająca z obu jego stron. Musi ona być wykonana solidnie i z dobrego materiału. Ważne jest też to aby owa oś była odpowiednio ułożyskowana z obu jej stron (najczęściej są to łożyska okrągłe, jednakże najlepsze są mocne kulkowe).
Nie zawsze koło zębate napędowe przy bębnie jest złączone z nim na stałe. Czasami jest po prostu do niego mocowane za pomocą śruby (zobacz pierwsze zdjęcie).
Oba końce bębnów czasami są "zamknięte" przynitowanymi kołami wyciętymi z blachy. Dzięki temu
bęben jest wtedy "zamknięty". 
Takie rozwiązanie stosowane było przez producentów, głównie w celach wizualnych, niżeli praktycznych. Ponieważ takie "pokrywy" z blachy raczej nie wzmacniały całej konstrukcji bębna, nawet nie było by to potrzebne. Same kołnierze bębna są na tyle mocne żeby wytrzymać siły działające na nie w normalnych warunkach funkcjonowania. Zamknięte bębny stosowała np. fabryka C. F. Rochlitz. Przy zamkniętych bębnach konieczne jest jednak pozostawienie otworu, aby przy wymianie liny można ją było przymocować od wewnątrz bębna.
Oczywiście występują, też bębny otwarte, które właściwie zawsze stosowała fabryka Johanna Friedricha Weule.
© 2010 - 2023 www.czasnawysokosci.pl
Wszystkie prawa zastrzeżone. Publikacja serwisu lub jego fragmentów za pomocą jakichkolwiek środków bez pisemnej zgody autorów zabroniona!